In 2020 sprongen de leden van de stichting theater de Speeldoos nog in een gat dat was gevallen toen vaststond dat het huidige gebouw technisch niet meer te redden was. Er moest dringend een oplossing komen. De cultuur in Vught moest in Vught een plek hebben en behouden. Om die reden, en uitsluitend om die reden, werd een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de gemeente Vught. Deze samenwerking had tot doel om zo snel mogelijk het gebouw ‘de Speeldoos’ te vervangen door een Sociaal Cultureel Centrum. Om dit te bereiken werden werkafspraken gemaakt, werden scenario’s onderzocht en kon de stichting de bestaande gebruikers blijven huisvesten middels een jaarlijkse subsidie. In de raad van 30 november j.l. werd door de coalitie (Gemeentebelangen, VVD, PvdA/GL en het CDA) de stekker uit de samenwerking getrokken. Zonder perspectief voor een oplossing is de Speeldoos nu een speelbal van de gemeente geworden.
“Mijn belangrijkste doel is de cultuur van Vught redden. Niet door een goedwillende en hardwerkende stichting de nek om te draaien maar om vanuit redelijkheid samen te werken!”; Joris Vrensen (november 2023)
Een Vughts College onwaardig
Al jaren zijn er gesprekken met de Speeldoos over de besteding van de subsidie. Er waren vermoedens dat er professionele kunst mee werd betaald en om deze reden werden de jaarrekeningen niet meer goedgekeurd. Na het vertrek van de directeur werd in 2020 met de stichting een samenwerkingsovereenkomst afgesloten. Nu, 3 jaar later, trekt het college de stekker uit de samenwerkingsovereenkomst met als argument dat er met de stichting niet valt samen te werken. Opvallend detail. Het college maakt dit enkele uren voor een raadsdialoog, waar de stichting haar plannen mocht toelichten, bekend. Een verschrikkelijk maar ook bewust gekozen moment. Het college onwaardig, Vught onwaardig zo betoogde Joris Vrensen in de commissie en in de raad. “Mag de stichting, als eigenaar van het gebouw, dan geen eisen stellen bij een overdracht van het gebouw aan de gemeente?” luidde de vraag die de fractievoorzitter van de PLV aan het college en de rest van de raad stelde.
De fractie van PLV ging met de stichting in gesprek. Hoe kon dit zo fout lopen en hoe komen we tot een oplossing? De fractie hoorde bij de stichting alleen maar ongeloof en verbazing. Moesten ze het gebouw dan zomaar weggeven zonder enige garantie wat en of er iets terugkomt? De fractie trok dezelfde conclusie. Er staat in het programma van eisen, opgesteld door de stichting, niets wat niet haalbaar dan wel bespreekbaar is concludeerde de PLV.
Vreemd raadsvoorstel
In het raadsvoorstel dat in de commissie en raad ter instemming voorlag stonden een aantal vreemde zaken. Zo moest de raad instemmen met kennisname van het hele dossier. Vreemd want hoewel je van elk raadslid dossierkennis mag verwachten is het hoogst ongebruikelijk dat je daarover moet stemmen. Tweede onderdeel was de subsidie. Je zegt eenzijdig de samenwerking op omdat je, als college, vindt dat je niet kunt samenwerken met de stichting. Terwijl je dat doet geef je nog voor minimaal 1 jaar subsidie, verwacht je dat de stichting de cultuur nog blijft huisvesten en wil je dat de stichting meewerkt aan een overdracht van het gebouw om ‘niet’. Het voelt als een ontslag op staande voet maar je moet nog wel 1 jaar blijven werken.
Voorstellen
De hele oppositie kwam daarom met verschillende moties en amendementen om het overleg voor maximaal 1 jaar vlot te trekken. De coalitie hield echter de gelederen gesloten en stemde alle moties en amendementen weg. Er was volgens de coalitie geen ruimte voor verder overleg met de stichting. Ook de vraag hoe je zonder overleg toch een gebouw kunt verwerven liet de coalitie onbeantwoord.
Op initiatief van D66 werd door de gehele oppositie een motie van afkeuring ingediend. Deze het haalde het niet. Het signaal was in ieder geval duidelijk.
Hoe verder?
De Speeldoos is nu een speelbal van de gemeente. Door het intrekken van subsidies of het dreigen ermee is niet alleen het gebouw van de speeldoos technisch failliet maar is het programmeren van cultuur niet meer haalbaar. Het zijn, als vergelijk, grote bedrijven die op deze manier overnames van kleine bedrijven afdwingen. Willen we dit zo in Vught? Gaat de gemeente op eigen grond een cultureel centrum realiseren en is park Reeburg (zie plek Ijsbaan) dan een optie? Is ook het pand van Venvulas, waar met ondernemer van de Ven een gebouw te realiseren is, een optie? Gemeentebelangen noemde dit in de commissie nog een serieuze optie. In de raad werd hierover met geen woord meer gerept en ook een beloofde motie bleef achterwege. Vreemd!
De fractie van PLV weet het niet en kan slechts speculeren. Mijn docent Nederlands (dhr Berkelmans) noemde ons, noemde mij als exacte denker cultuurbarbaren. Desondanks heeft de fractie zich hard gemaakt voor goed overleg en werkbare oplossingen. Helaas het mocht niet zo zijn.